برج خنک کننده یا برج خنک کن (به انگلیسی: Cooling tower)دستگاهی است که برای خنک سازی آبی که در فرآیندهای سردسازی سیستمهای تهویه مطبوع ، نیروگاهها، پالایشگاهها و دیگر واحدهای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد، به کار میرود .
اجزا مهم برج خنک کن ها ( کولینگ تاور ) عبارتند از:
۱-فن
فنها نقش مهمی در خنک سازی دارند و از نوع فن محوری یا فن گریز از مرکز میباشند.
۲-پکینگ ها
برای افزایش تبادل حرارتی بین جریان آب و هوا در داخل برج خنک کن (برج خنک کننده ، کولینگ تاور )از پکینگها استفاده میگردد که با افزایش سطح تماس جریان آب با هوا و همچنین کاهش سرعت جریان آب، در خنک سازی جریان آب نقش موثری دارند.پکینگها بصورت شبکهای بوده و در دو نوع غشایی(Film Packing) و اسپلاش (Splash Packing)در برج خنک کنها مورد استفاده قرار میگیرند.
۳-حوضچه یا باسین
در قسمت زیرین برج خنک کن ( برج خنک کننده ، کولینگ تاور ) قرار دارد و آب خنک شده در آن جمع آوری شده و به سمت سیستمهای سردسازی هدایت میشود.
۴-قطره گیرها
تیغههای قطره گیر برای جلوگیری از پخش ذرات آب و ممانعت از خروج آنها به محیط بیرون از برج خنک کن ( برج خنک کننده ، کولینگ تاور ) بکار میروند.
جنس ساختاری برج خنک کن ها ( برج خنک کننده ، کولینگ تاور ) معمولاً به سه صورت فلزی، فایبر گلاسی و بتنی ساخته میشوند .
دسته بندی برج خنک کن ها ( برج خنک کننده ، کولینگ تاور ) را با توجه به موارد زیر میتوان دسته بندی کرد.البته باید توجه داشت که یک برج خنک کن ( برج خنک کننده ، کولینگ تاور ) میتواند ترکیبی از هر کدام از دستههای زیر باشد و این دسته بندی صرفا برای نشان دادن وضعیت عملکرد برج خنک کن ها (برج خنک کننده ، کولینگ تاور ) در حالات زیر میباشد:
۱-نیروی محرک جریان هوا
تصویر یک برج خنک کن (برج خنک کننده ، کولینگ تاور ) فن دار برج خنک کن ها (برج خنک کننده ، کولینگ تاور ) از لحاظ اینکه نیروی جریان دهنده هوا طبیعی یا مکانیکی باشد به دو دسته تقسیم میشوند.
برج خنککن فندار(مکانیکی) (برج خنک کننده ، کولینگ تاور ) در برجهای فندار یک یا چند فن وظیفه به جریان در آوردن هوا را در داخل برج خنک کن ( برج خنک کننده ، کولینگ تاور ) دارند . در این نوع تا زمانی که فن روشن است جریان هوا بین محیط داخل برج و بیرون برقرار است همچنین نسبت به برجهای بدون فن فضای کمتری را اشغال میکنند.اما مهمترین عیب این نوع صدا و لرزشی است که فن یا فنها ایجاد میکنند.
برج خنک کن بدون فن (طبیعی) (برج خنک کننده بدون فن ، کولینگ تاور ) در برجهای بدون فن جریان هوا بصورت طبیعی ما بین برج و محیط بیرون جابجا میشود .از جمله مزایا این دسته میتوان به مصرف کمتر انرژی الکتریکی، صدای کم، قطعات متحرک کمتر و عدم پاشیدن آب به فضای اطراف و از معایب آن میتوان به راندمان پایین تر و هزینه بیشتر جهت ساخت آن، اشاره کرد.
منبع: